سلامت مادران

  بهبود ارتقای سلامت مادران یکی از پیش نیازهای توسعه جوامع می باشد که آرمان توسعه هزاره با عنوان«بهبود سلامت مادران در چهارچوب بهداشت باروری » به آن اشاره دارد. لذا این مهم موردتوحه خاص سیاست گذاران برنامه های سلامتی قرار گرفته و ارتقاء سلامت مادران یکی از ارکان اساسی مراقبت های بهداشتی درمانی است.

  بدین منظور خدمات مورد نیاز این گروه در دو بخش برنامه مادری ایمن و نظام مراقبت مرگ مادری در حوزه معاونت بهداشتی این دانشگاه در حال انجام می باشد.

  برنامه مادری ایمن یا مراقبت های ادغام یافته سلامت مادران شامل دستورالعمل نحوه مراقبت مادران در مقاطع پیش از بارداری، بارداری، زایمان و پس از زایمان است.

  مراقبت های پیش ار بارداری به مادرانی ارئه می شود که تصمیم دارند باردار شوند. هدف آن شناسایی زود هنگام مادران در معرض خطر و تلاش جهت رفع مشکل قبل از باردار شدن آنان می باشد. اگر خانمی با داشتن سابقه بیماریهای کنترل نشده و پر خطر مانند فشارخون بالا،دیابت،صرع،بیماریهای کلیوی و ....باردار گردد، در طی بارداری با تشدید و عود این بیماریها مواجه می شودکه خطرات جبران ناپذیری را برای سلامت مادر و جنین به دنبال دارد. در دوران بارداری، رابطه مادر و جنین بسیار نزدیک بوده و هر آنچه که برای مادر خطر آفرین باشد به نحوی در سلامت جنین و نوزاد هم موثر می باشد،عده ای از خانمهای در سنین بارداری از بیماریهای مختلف مزمن رنج می برند و نیز در تماس با موادی هستند که می توانند اثرات سوء روی بارداری آنها داشته باشند و موجب سقط ، مرگ نوازد، ناهنجاریهای مادرزادی و دیگر عوارض شوند . بیماریهایی مانند آسم ، بیماری قلبی ، فشارخون ، دیابت ، اختلالات تیروئید ، چاقی یا افزایش وزن ، پوسیدگی دندان و دیگر بیماریهای دهان می توانند منجر به پیدایش عوارض در مادر و نوزاد گردند . رفتارهای پرخطر مانند سیگار کشیدن موجب کمبود وزن هنگام تولد می شود ابتلاء به بیماریهای مقاربتی مثل ایدز و مصرف مواد مخدر موجب عوارض سوء را به دنبال دارد . در مراقبت قبل از بارداری سلامت جسمانی و روانی مادران آینده مورد بررسی قرار میگیرد و آموزشهای لازم به خانواده ها ارایه میشود. هم چنین در صورت نیاز مادر به سطوح بالاتر ارجاع شده و تحت مراقبت های تخصصی قرار میگیرد تا در بهترین شرایط ممکن باردار شود وضمن حفظ سلامت مادر نوزادی سالم متولد گردد.

  پس مراقبت های پیش از بارداری یکی از عوامل مهم در حفظ سلامتی مادر و جنین است،

  برای حفظ سلامت مادران در دوران بارداری نیز مراقبت های مخصوص این دوران با دقت و توجه خاصی توسط بهورزان ، ماماها و پزشکان شاغل در حوزه معاونت بهداشتی ارائه می شود. حتی درمواردی که مادران به دلایل مختلف به مراکز ارائه خدمات مراجعه نمی کنند همکاران تیم سلامت با مراجعه به منزل آنان این خدمات را به صورت رایگان در اختیار آنان قرار می دهند. پیگیری موارد خاص هم با جدیت از سطح بهورز تا سطوح بالاتر و گاهاً تا خود ریاست محترم دانشگاه صورت می گیرد.

  مراقبت های پس از زایمان نیز بر اساس بوکلت مربوطه ، به مادران گروه هدف ارئه می گردد.

  لازم به ذکر است که کلیه این خدمات درسطح روستا در خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی روستایی توسط همکاران تیم سلامت شامل بهورز، ماما و پزشک ارائه می گردد. در سطح شهر نیز در مراکز بهداشتی درمانی دولتی توسط همکاران ماما و پزشک این خدمات به شهروندان عزیز ارائه می شود.

  نظام مراقبت مرگ مادری به منظور بررسی علل مرگ و شناخت عوامل موثر در مرگ و میر مادران ، طراحی و اجرای مداخلات مناسب جهت پیشگیری از مرگ های مشابه از سال 1385 در برنامه های جاری مادران ادغام گردیده است.

  نسبت مرگ و میر مادران در اثر عوارض بارداری ( MMR ) از مهمترین شاخص های است که نشان دهنده توسعه کشورهاست. علت انتخاب این شاخص به عنوان نمایه توسعه ، تأثیر عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی در کاهش یا افزایش آن است. بی تردید این شاخص تابعی از وضعیت سواد زنان، شبکهراه های روستایی، دسترسی به فوریتهای مامایی و زایمان، هزینه خدمات درمانی، وجود شبکه های ارتباطی مخابراتی، درآمد خانوار و ..... می باشد.در واقع کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی بخش کوچکی از عوامل موثردر کاهش مرگ و میر زنان را به خود اختصاص می دهد. با این وجود معاونت بهداشتی و مجموعه دانشگاه با جدیت فعالیت های تأثیر گذار بر کاهش مرگ مادران را دنبال می کند.

  در این راستا فعالیت های زیر در حال انجام است:

  1 – بررسی علل مرگ های به وقوع پیوسته به منظور شناسایی نواقص موجود در روند ارائه خدمات بهداشتی درمانی به مادران در طول دوره های پیش از بارداری ، بارداری ، زایمان و پس از زایمان

  2 – علاوه بر کمیته های شهرستانی ، تشکیل کمیته دانشگاهی نظام مراقبت مرگ مادری و طراحی مداخلات مقتضی جهت پیشگیری از مر گهای مشابه ، ابلاغ آن به سطوح محیطی جهت اجرا

  3 – پایش ، ارزشیابی و جمع آوری مستندات اجرای مداخلات طراحی شده از سطوح محیطی

  4 – استخراج شاخص های برنامه ، شناسایی نقاط ضعف و قوت موجود در شهرستانهای تابعه به منظور طراحی مداخله جهت رفع نقاط ضعف و تقویت و حفظ نقاط قوت

  5 – تنظیم برنامه عملیاتی جامع سلامت مادران در شهرستان های تابعه براساس وضعیت موجود هر شهرستان جهت اجرای بهینه فعالیت های جاری و مداخله ای برنامه سلامت مادران

  6 – راه اندازی و پیگیری alarming system جهت پیگیری بهینه وضعیت مادران پر خطر در سطح استان ( به محض شناسایی مادر پر خطر در سطح استان ، از بهورز، شهرستان ، واحد سلامت خانواده و معاونت بهداشتی در جریان امر قرار گرفته ، هر یک به تناسب و با توجه به نیاز مادر وارد عمل می شوند . )

  7 – استقرار دیده ور در بیمارستان های استان به منظور برقراری ارتباط مناسب با واحد درمان و پیگیری مادران ینازمند به مراقبت های خاص

  8 – انجام هماهنگی های برون بخشی با ادارات و سازمانهای مختلف از جمله اداره راه و ترابری ، کمیته امداد امام (ره) ، بهزیستی و ....

  9 – برنامه ریزی و مدیریت بحران های سخت آب و هوایی در فصول سرد سال جهت امدادرسانی بهینه به مادران و ....