احکام مربوط به سقط جنین پرسش: من در هفته دهم حاملگی عمداً جنین را سقط کرده‌ام. نسبت به سقط جنین چه باید بکنم؟ پاسخ: سقط جنین بر شما حرام بوده است که مرتکب شدید ولی کفاره ندارد لیکن دیه شرعی جنین را ضامن هستید، و باید دیه را به وارث شرعی او بپردازید و خودتان از این دیه ارث نمی‌برید .
پرسش: اگر دکتر متخصص تشخیص دهد که اگر جنین با عمل جراحی خارج شده و در دستگاه نگهداری شود به حیات خود ادامه خواهد داد، آیا جایز است که اقدام به عمل جراحی شود؟ آیا حکم مسأله قبل از ولوج روح و بعد از آن فرق دارد یا نه؟ پاسخ: با فرض اینکه جنین در دستگاه زنده خواهد ماند، بیرون آوردن آن اشکالی ندارد و فرقی بین قبل از ولوج روح و بعد از ولوج روح نیست .
پرسش : با توجه به روشهای درمان نازایی که در حال حاضر انجام می‌شود، گاهی اوقات حاملگی‌‌های چند قلو (چهار قلو) اتفاق می‌افتد، که در اکثر موارد، با زایمان زودرس در ماههای پنجم و ششم همراه است و جنینها به ثمر نرسیده و از بین می‌روند. یکی از روشهایی که امروزه در دنیا انجام می‌شود، کاهش تعداد این جنینها در ماههای اول حاملگی (پنجاه تا شصت روزگی) است، تا بقیه جنینها بتوانند رشد نمایند و حاملگی به ثمر برسد. آیا این روش درمانی از نظر شرع مقدس اسلام جایز است یا خیر؟ پاسخ: اگر کاهش بعضی از جنینها، موجب زنده ماندن بقیه شود (و عدم کاهش، سبب از بین رفتن همه آنها گردد) اشکال ندارد .
پرسش: در منابع و عرف پزشکی، خطر جانی و مرگ مادر و احتمال عوارض در حاملگی‌‌‌ها و بیماریهای مختلف، با درصد تعیین می‌شود. آیا سقط درمانی، فقط در مواردی که درصد بالایی از خطر، مادر یا کودک را تهدید می‌کند، جایز است، یا درصد پایین نیز می‌تواند مجوز باشد؟ پاسخ: ناقصالخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمیشود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد و یا موجب مشقّت شدیده باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد .
پرسش: دیه‌ی سقط جنین که با رضایت کامل پدر و مادر، و از راههای مختلف انجام می‌شود، به عهده کیست؟ پاسخ: دیه بر عهده مباشر سقط می‌باشد. اگر دکتر مستقیماً سقط را انجام دهد دیه بر عهده اوست و اگر پرستار تزریق نماید به عهده اوست و اگر مادر دارو را خورده بر عهده مادر می‌باشد و در همه موارد دیه باید به ورثه طفل پرداخت شود که در موارد اول و دوم پدر و مادر و در مورد سوم پدر است که اگر ایشان عفو نمایند ساقط می‌شود هر چند گناه آن که قتل نفس یا مشابه آن باشد ثابت است.
پرسش: اگر دکتر به دستور مادر، جنین را سقط کند، دیه ثابت می‌شود یا قصاص؟ در فرض مرقوم دیه ثابت می‌شود و بر عهده‌ی دکتر است. در صورتی که می‌دانیم مسلماً جنین بعد از تولد خواهد مرد آیا سقط درمانی جایز است؟ پاسخ: اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج می‌باشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنابر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود .
پرسش: با پیشرفت علوم پزشکی و جنین شناسی در دوران بارداری اطباء ناقص الخلقه بودن جنین را تشخیص می‌دهند و اگر بخواهند ناقص الخلقه بودن جنین را به اطلاع والدین برسانند ممکن است آنها اقدام به سقط جنین یا اقدام به رفع نقص جنین نمایند در حالی که احتمال بهبودی بسیار ضعیف است. در فرض سؤال اطلاع دادن دکتر جایز است یا نه؟ پاسخ: اطلاع دادن فی نفسه واجب نیست مگر آنکه قانونی در این زمینه موجود باشد، یا غرض از مراجعه به طبیب و پرداخت پول به او اطلاع از حال جنین باشد .
پرسش: اینجانب زنی باردار هستم با توجه به وضعیت نامناسب جسمانی و ترس از تشدید کم‌خونی، ناراحتی معده و ضعف کلی بدن مایل به سقط جنین هستم. لطفاً حکم شرعی را بیان کنید. پاسخ: سقط جنین جایز نیست و موارد مذکور موجب حلیّت آن نمی‌باشد .
پرسش: اگر بارداری باعث خجالت و آبروریزی من یا خانواده‌ام شود، آیا می‌توانم در سه ماهه اول آن را سقط کنم؟ پاسخ: سقط جنین شرعاً حرام است و آنچه در سؤال ذکر شده مجوّز آن نمی‌باشد .
پرسش: آیا سقط جنینی که نطفهاش با وطی به شبهه توسط فرد غیر مسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز است؟ پاسخ: جایز نیست .
پرسش:اگر جنین در رحم، مشرف به موت حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز است و اگر شوهر آن زن مقلّد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمیداند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید میکنند که آن را جایز میداند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟ پاسخ: چون در فرض سؤال امر دائر است بین مرگ حتمی طفل به تنهایی و بین مرگ حتمی طفل و مادر او، بنابر این چارهای جز این نیست که لااقل زندگی مادر با سقط جنین نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از این کار منع کند، ولی واجب است تا حد امکان بگونهای عمل شود که قتل طفل مستند به کسی نشود .
پرسش: اگر زن بارداری مجبور به معالجه لثه یا دندانهایش شود و بر اساس تشخیص پزشک متخصص نیاز به عمل جراحی پیدا کند، آیا باتوجه به اینکه بیهوشی و عکسبرداری با اشعه باعث نقص جنین در رحم می‌شود، سقط جنین برای او جایز است؟ پاسخ: دلیل مذکور مجوّزی برای سقط جنین محسوب نمیشود .
پرسش: مقدار دیه جنینی که دو ماه و نیم عمر دارد، در صورتی که عمداً سقط شود چقدراست و پرداخت آن برعهده کیست؟ پاسخ: اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت می‌شود ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمی ندارد .
پرسش: زنی جنین هفت ماهه خود را که ناشی از زنا بوده بنا به درخواست پدرش سقط کرده است، آیا دیه بر او واجب است؟ و بر فرض ثبوت دیه، پرداخت آن بر عهده مادر است یا پدر او؟ و در حال حاضر به نظر شما مقدار آن چقدر است؟ پاسخ: سقط جنین حرام است هر چند بر اثر زنا باشد و درخواست پدر باعث جواز آن نمیشود و در صورتی که مادر مباشر در سقط جنین باشد دیه بر عهده مادر است. امّا در مقدار دیه جنین در فرض سؤال تردید وجود دارد و احوط این است که مصالحه شود و این دیه در حکم ارث کسی است که وارث ندارد .
پرسش: سقط جنین فینفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟ پاسخ: سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آنکه استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست حتّی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آنکه استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد .
پرسش: بعضی از زوجها، مبتلا به بیماریهای خونی بوده و دارای ژن معیوب میباشند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماریهای شدید باشند، بسیار زیاد است و چنین کودکانی از بدو تولّد تا پایان عمر، دائما در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد. مثلا بیماران هموفیلی همواره ممکن است با کوچکترین ضربهای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند. حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفتههای اوّل بارداری ممکن است آیا سقط جنین در چنین مواردی جایز است؟ پاسخ: اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج می‌باشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنابر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود .
پرسش: آیا از بین بردن نطفه منعقد شدهای که در رحم مستقرّ شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که تقریبا چهل روز طول میکشد، جایز است؟ و اصولاً در کدامیک از مراحل ذیل سقط جنین حرام است: 1 - نطفه استقرار یافته در رحم 2 - علقه 3 - مضغه 4 - عظام (قبل از دمیدن روح)؟ پاسخ: از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچیک از مراحل بعدی جایز نیست .
پرسش: پزشکان متخصص میتوانند از طریق استفاده از روشها و دستگاههای جدید، نواقص جنین در دوران بارداری را تشخیص دهند و با توجه به مشکلاتی که افراد ناقصالخلقه بعد از تولد در دوران زندگی با آن مواجه میشوند، آیا سقط جنینی که پزشک متخصص و مورد اطمینان آن را ناقصالخلقه تشخیص داده، جایز است؟ پاسخ: سقط جنین در هر سنّی به مجرّد ناقصالخلقه بودن آن و یا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه می‌شود، جایز نمیشود .
پرسش: پزشک بعد از معاینه در ماههای اول حاملگی به زن گفته است که استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقصالخلقه متولد خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده است، آیا این کار جایز است؟ و آیا سقط جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز است؟ پاسخ: ناقصالخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمیشود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد .
پرسش: آیا سقط جنین بر اثر مشکلات اقتصادی جایز است؟ پاسخ: سقط جنین به مجرّد وجود مشکلات و سختیهای اقتصادی جایز نمیشود . |
